GÜVENLİ GIDA TÜKETİMİ
GÜVENLİ BESİN NEDİR?
Güvenli (sağlıklı) besin, besleyici değerini kaybetmemiş, fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik açıdan temiz, bozulmamış besinlerdir. Besin kirliliğine yol açan etmenler besinin güvenliğini tehdit etmekte ve böylece besinlerin sağlığımızı bozucu hale gelmesine neden olabilmektedir. Güvenilir besinin elde edilebilmesi için hasattan tüketime kadar geçen tüm aşamalarda besinin çeşitli kaynaklardan kirlenmesinin önlenmesi gerekir.
BESİN KİRLİLİĞİNE YOL AÇAN VE BESİN GÜVENLİĞİNİ BOZAN ETMENLER
Besinler; bazı durumlarda fiziksel, kimyasal, ve biyolojik olarak kirlenebilmekte ve sağlığımızı tehdit edici unsurlar haline gelebilmektedir.
Besinlerin kirlenmesi 3 şekilde olur:
1-Fiziksel Kirlenme Fiziksel kirlenmeye besin olmayan yabancı maddeler, cam kırıkları, kıymık, metal parçaları, saç, tırnak, sinek vb. neden olabilir.
2-Kimyasal Kirlenme Kimyasal kirlenmeye neden olan maddeler, besine içinde saklandığı yada bekletildiği kaptan çözünme sonucu geçen metaller, tarım ilaçları, iyi durulanmayan kaplardan geçen deterjanlar, besin ambalajında kullanılan özellikle renkli plastikler gibi uygun olmayan malzemeler, önerilen miktarların üzerinde kullanılan gıda katkı maddeleridir.
3-Biyolojik Kirlenme Besinin bileşiminde doğal olarak bulunan zehirli maddeler (yeşillenmiş ve filizlenmiş patates, zehirli bal, bazı mantar türleri vb. ), besinlere bulaşan ve uygun koşullarda saklanmaması, hijyenik koşulların yeterince sağlanamaması nedeniyle hızla üreyen mikroorganizmalar (küfler, parazitler, virüsler, bakteriler) biyolojik kirlenmeye neden olan etmenlerdir. Mikroorganizmalar içerisinde besin güvenliğini tehdit eden, besinler aracılığı ile oluşan hastalıklara ve besin zehirlenmelerine en fazla yol açan etmenler bakterilerdir.
BESİN GÜVENLİĞİNİ SAĞLAMA YOLLARI Besin güvenliği sağlamada temel ilke yiyecek ve içeceklerin satın alınmasından tüketimine kadar geçen tüm aşamalarda hijyen ve sanitasyonun sağlanmasıdır. Besin güvenliğini sağlamak için;
√ Kişisel hijyen
√ Besin hijyeni
√ Yiyecek içecekle ilgili alanlar ve araç-gereç hijyeni ile ilgili kurallara mutlaka uyulmalıdır.
KİŞİSEL HİJYEN
Besinlere mikroorganizma bulaştıran en önemli kaynaklardan biri yemeği hazırlayan kişilerdir. Bu nedenle yemek hazırlayan kişilerin kişisel temizliğe çok önem vermesi gerekir.
Kişisel Hijyeni Sağlamada Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
1-Ağız/Burun/Saçlar
Besinlerle uğraşırken asla ağız, burun, saçlarınıza dokunmayın. √
Mutfakta yemek hazırlarken sakız çiğnemeyin, sigara içmeyin. √
Öksürme ve hapşırmada mutlaka kağıt mendil kullanın. √ emeklerin tat kontrollerini yemeği karıştırdığınız kaşık ile değil, ayrı bir kaşık ile bir tabağa koyarak yapın.
2-Giysiler
Yiyecek içecekle uğraşırken saç dökülmesine karşı önlem alın.
Yemek hazırlarken mutlaka bir önlük kullanın.
√ Mutfak önlüklerinin uygun aralıklarla temizliğini sağlayın. -
3- Eller Ellerinizi hijyenik el yıkama ilkelerine uygun yöntemlerle sık sık yıkayın.
Ellerinizi:
Her iş başlangıcında
Çiğ besinleri elledikten sonra
Tuvaletten her çıkışta
Sigara içtikten ve mendil kullandıktan sonra
Parayı elledikten sonra
Kirli araç-gereçleri elledikten sonra
Öksürüp-hapşırdıktan sonra
Çöpleri elledikten sonra
Yemekleri servis etmeden önce mutlaka hijyenik bir şekilde yıkayın.
Hijyenik yönden uygun el yıkama aşamaları:
1. Ellerin dayanabileceği sıcaklıkta suyu aç.
2. Bilekten parmak ucuna kadar ellerini sabunla.
3. El ve parmak aralarını en az 20 saniye kadar ovuştur. 4.
4.Akan su altında ellerini iyice durula.
5. Temiz bir havlu/kağıt havlu ile ellerini kurula.
Kişisel hijyeni sağlamak için;
Ellerinizi sık sık yıkayın.
Tırnaklarınızı kısa ve temiz tutun.
Oje, alyans ve mücevherat, kullanmayın.
Ellerde yara, kesik ve sıyrıklar var ise, besin hazırlarken yaralı bereli kısma antiseptik merhem sürerek, su geçirmeyen bandaj ile kapa